พูดอย่างผู้นำที่ยิ่งใหญ่ ที่ใครๆยกย่อง ตามหลักการตรัสพระวาจา ของพระพุทธเจ้า

โดย ดร.ทองพันชั่ง พงษ์วารินทร์ Email:tpongvarin@yahoo.com Mobile:089-8118340 facebook: BT CORPORATION CO., LTD.

***************************************************************************************************************** 

สวัสดีครับทุกท่านสำหรับบทความนี้ผมได้แนวคิดมาจากการไปอบรมเกี่ยวกับการพัฒนาภาวะผู้นำ และการเป็นหัวหน้างานที่ดีให้กับหลายองค์กร และในระหว่างที่บรรรยายนั้นผมได้แลกเปลี่ยนเทคนิคการพูดอย่างผู้นำ ซึ่งผมได้มาจากการอ่านหนังสือ พุทธวีในการสอน ของท่านพระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตโต)

 

คำกลอนสอนใจตั้งแต่สมัยเรายังเป็นเด็กเกี่ยวกับการใช้คำพูดนั้นมีมากมาย เช่น  “พูดดี เป็นศรีแก่ตัว”

“พูดไม่คิด ระวังชีวิตจะหาไม่” “พูดไปสองไพเบี้ย นิ่งเสียตำลึงทอง” “ปากเป็นเอก เลขเป็นโท หนังสือเป็นตรี”

“พูดดีเป็นศรีแก่ปาก พูดมากปากอาจจะมีสี” “อันอ้อยตาล หวานลิ้น แล้วสิ้นซาก แต่ลมปากหวานหู ไม่รู้หาย”

“ทำอย่างไรถึงจะรู้ว่าเรื่องอะไรควรพูด และไม่ควรพูดล่ะ?”

            ข้อคิดที่ได้จากคำกลอนเหล่านี้ไพเราะ น่าประทับใจ และมีความสมเหตุสมผลอย่างยิ่ง แต่สำหรับผู้นำบางคนยังขาดทักษะการพูด ได้แก่ ไม่รู้ว่าจะพูดดีหรือไม่  ทำอย่างไรให้พูดแล้วมีคนรัก มากกว่าคนเกลียด ทำอย่างไรให้พูดแล้วเป็นประโยชน์ต่อทั้งผู้พูด และผู้ฟังทำอย่างไรพูดแล้วมีคนเชื่อ อยากทำตาม เป็นต้น ผมขอนำแนวคิดการตรัสพระวาจาตามหลักของพระพุทธเจ้า ซึ่งพระองค์เป็นบรมศาสดา หรือบรมครู ซึ่งแปลว่า พระศาสดาผู้ยอดเยี่ยม หรือผู้เป็นยอดของครู ในหน้าที่ 35 เรื่องการตรัสพระวาจาตามหลักของพระพุทธเจ้า ซึ่งผมน้อมนำมาใช้ตั้งแต่สมัยทำงานจนถึงทุกวันนี้ สำหรับแนวทคิดดังกล่าวผมขอนำมาแสดงเป็นตาราง เพื่อทำให้ง่ายต่อความเข้าใจได้ดังนี้ครับ

หลัก 6 ประการสำหรับการตรัสพระวาจา ของพระพุทธเจ้า

ข้อเท็จจริงของเรื่อง ความถูกต้อง ประโยชน์ ไม่เป็นที่รักที่ชอบใจของผู้อื่น แนวทางปฏิบัติ 1 เรื่องไม่จริง ไม่ถูกต้อง ไม่เป็นประโยชน์ ไม่เป็นที่รักที่ชอบใจ ไม่ตรัส 2 เรื่องจริง ถูกต้อง ไม่เป็นประโยชน์ ไม่เป็นที่รักที่ชอบใจ ไม่ตรัส 3 เรื่องจริง ถูกต้อง เป็นประโยชน์ ไม่เป็นที่รักที่ชอบใจ เลือกที่จะตรัส 4 เรื่องไม่จริง ไม่ถูกต้อง ไม่เป็นประโยชน์ เป็นที่รักที่ชอบใจ ไม่ตรัส 5 เรื่องจริง ถูกต้อง ไม่เป็นประโยชน์ เป็นที่รักที่ชอบใจ ไม่ตรัส 6 เรื่องจริง ถูกต้อง เป็นประโยชน์ เป็นที่รักที่ชอบใจ เลือกที่จะตรัส

  

ที่มา:หนังสือ พุทธวิธีในการสอน โดย พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตโต)

ผมขอนำเสนอตัวอย่างประกอบแนวคิดจากตารางด้านบนได้กังนี้ครับ โดยขอยกตัวอย่างผู้นำ หรือหัวหน้างานในองค์กร โดยแบ่งขั้นตอนการพูดเป็น 3 ขั้นตอนดังนี้ครับ

ขั้นตอนแรก เตรียมความพร้อมก่อนพูด (หรือโค้ช)

1.   หาข้อเท็จจริงก่อนพูด เมื่อเรื่องราวที่เราจะพูดนั้นเรายังไม่รู้จริง ต้องศึกษาให้รู้จริงก่อนจึงจะพูด หรือไม่เชื่อใครง่ายๆ (ไม่หูเบานั่นแหละครับ) โดยไปดูพื้นที่จริง สถานการณ์จริงในตอนนั้น ให้เห็นของจริงๆก่อน รวมไปถึง หลักการ และทฤษฎี กฎระเบียบที่เรามีอยู่ในตอนนั้นประกอบกัน (อาศัยหลัก 5 Gen)

2.      รวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้อง ใช้หลัก 5W&2H ใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อไหร่ อย่างไร ทำไม เท่าไร

3.       ตรวจสอบความแน่ใจของเรื่องราวต่างๆอีกครั้งก่อนพูด

4.       ร่างรายละเอียดของสิ่งที่จะพูดให้สั้น กระชับ ตรงประเด็น ชัดเจนมากที่สุด

5.    ตัดสินใจว่าเราควรจะพูด หรือไม่ควรพูด ตามหลักของพระพุทธองค์ คือ พิจารณาว่าต้องเป็นเรื่องจริง ต้องมีความถูกต้อง ต้องเป็นประโยชน์ และพิจารณาความเหมาะสมของผู้ที่รับฟัง เช่น เราต้องการพูดกับลูกน้อง หรือจะต้องการโค้ชเขาให้เขาเปลี่ยนแปลงการทำงานจากที่มาทำงานสาย ทำงานผิดพลาด หรือไม่ปฏิบัติตามกฎการทำงาน ซึ่งเรื่องนี้แน่นอนละครับ ไม่มีใครอยากฟัง แต่เราก็จำเป็นต้องพูด ต้องบอกทั้งๆที่พูดไป เขาอาจจะไม่ชอบเราก็ได้ แต่ผมก็มีความเชื่อว่าถ้าเราพูด้วยความรัก ความเมตตา ความหวังดี ไม่ช้าไม่นาน เขาต้องเขาใจเราอย่างแน่นอนครับ  

6.      เลือกวิธีการพูดให้เหมาะสมกับเรื่องราว และคน หรือกลุ่มบุคคลที่เราจะพูดให้เขาฟัง

ขั้นตอนที่สอง ระหว่างพูด (หรือโค้ช)

1.      สบตา พูดด้วยความโอบอ้อมอารี สร้างบรรยากาศผ่อนคลาย

2.      พูดสั้นกระชับ ตรงประเด็น หรืออาจจะเสริมรายละเอียดที่จำเป็นตามความเหมาะสม

3.     ยกตัวอย่างให้เห็นภาพ หรือจะมีตัวอย่างประกอบด้วยก็จะดีมากๆเลยครับ เช่น เราจะเล่าเรื่องสินค้ามีตำหนิ เราก็นำชิ้นงานที่มีตำหนินั้นมาให้พนักงานหยิบ จับ สัมผัสดู ให้เห็นกันชัดๆไปเลย

4.     เปิดโอกาสให้เขาพูด เราพูด ร่วมกันพูด

5.   บันทึกประเด็นสำคัญ ๆ (ถ้าจำเป็น หรือมีโอกาส) เช่น เหตุผล ความคาดหวัง สิ่งที่เขาต้องการ เป็นต้น สำหรับหลักการที่ผมชอบใช้ในการบันทึก ได้แก่ 5W&2H ครับ

6.    รับรู้อารมณ์ มีอารมณ์ร่วม (แต่อย่าหลงกล จนพูดหลงประเด็น หรือ โดนคนฟังหลอกให้เราพูดผิดวัตถุประสงค์ของเรื่องที่เราจะพูดด้วยนะครับ)

ขั้นตอนสุดท้าย หลังพูด (หรือโค้ช)

1.       สรุปผลการพูด ขมวดปม สิ่งที่เราพูด และสิ่งที่ผู้ฟังได้รับ

2.       กล่าวขอบคุณ

3.       สร้างคำมั่นสัญญา หรือแนวทางปฏิบัติร่วมกัน (ถ้าจำเป็น ขึ้นอยู่กับเรื่องที่เราจะพูด หรือโค้ชเขาน่ะครับ)

 สำหรับเทคนิคง่ายๆที่จะช่วยพัฒนาทักษะการพูด ให้ท่านพูดอย่างผู้นำที่ยิ่งใหญ่ ที่ใครๆยกย่อง ตามหลัก 6 ประการสำหรับการตรัสพระวาจา ของพระพุทธเจ้านี้หากเรานำไปประยุกต์ใช้อย่างจริงๆ จังจังแล้วละก็รับรองได้ครับว่าท่านจะเป็นผู้หนึ่งที่พูด หรือโค้ชแล้วมีแต่คนแย่งกันฟังอย่างแน่อนครับ สุดท้ายขอฝากคมคิดสะกิดใจสั้นๆว่า “คิดดี ปฏิบัติดี พูดดี ทำแต่ความดี ชีวีมีแต่สิ่งดีๆเข้ามาหาอย่างแน่นครับ” โชคดีนะครับ

 

ท่านสามารถอ่านบทความที่น่าสนใจอื่นๆ ได้ที่ Www.bt-training.com ครับ